الگوی تغییرات عمقی و زمانی بانک بذر خاک در ذخیره گاه سفید پلت پارک جنگلی نور populus caspica (bornm.)bornm.

هدف این مطالعه بررسی تغییرات عمقی و زمانی بانک بذر خاک در ذخیره گاه سفید پلت (populus caspica (bornm.) bornm.) پارک جنگلی نور بود. مطالعه پوشش گیاهی روزمینی و بانک بذر خاک به ترتیب به روش براون- بلانکه و روش کشت گلخانهای انجام شد. نتایج نشان داد که اندازه بانک بذر خاک در لایه سطحی (714 بذر در متر مربع) به طور معنی داری (01/0>p) کمتر از لایه عمقی بوده (1163 بذر در متر مربع) ولی غنای گونهای با افزایش عمق خاک از 42 گونه به 28 گونه کاهش مییابد. مقایسه شاخص های تشابه و تحلیل dca نشان داد که بین ترکیب گیاهی بانک بذر خاک و پوشش گیاهی رو زمینی تفاوت فاحش وجود داشته و با افزایش عمق خاک از درجه تشابه گونه ای ترکیب گیاهی بانک بذر خاک و پوشش گیاهی رو زمینی کاسته می شود. نتایج بررسی شاخصهای تنوع زیستی گیاهی بانک بذر خاک نشان داد که همواره مقادیر شاخصهای تنوع گونهای و غنای گونهای بانک بذر خاک به طور معنی داری (p<0.05) در لایه سطحی خاک در سطح بالاتری نسبت به لایه عمقی خاک قرار دارد. در مطالعه ی توزیع گونهها در پوشش گیاهی و اعماق مختلف خاک مشخص گردید که از تعداد کل 67 گونه شناسایی شده (تلفیقی از گونههای موجود در ترکیب گیاهی کنونی و بانک بذر خاک)، تعداد 30 گونه (46 درصد) فقط در بانک بذر موقتی خاک (تیپ 1)، تعداد 15 گونه (23 درصد) در بانک بذر خاک دایمی کوتاه مدت (تیپ 2) و 22 گونه (32 درصد) در بانک بذر خاک دایمی بلند مدت (تیپ 3) حضور می یابند. نتایج شاخص تجمع پذیری بذر (sai) نشان داد گونه هایی که در ترکیب گیاهی رو زمینی حضور ندارند به همراه گونه هایی که از فراوانی نسبتا بالایی در بانک بذر خاک برخوردار می باشند همواره از مقادیر بالای sai برخوردار می باشند. میزان انطباق نتایج دو روش طبقه sai و عمقی با استفاده معیار کاپا و ضریب همبستگی اسپیرمن به ترتیب 5/84 و85 درصد ارزیابی شد که این مسئله ارتباط نسبتاً بالای دو روش عمقی و sai را در طبقه بندی بانک بذر خاک دلالت می کند. در بررسی تغییرات فصلی بانک بذر خاک منطقه در طول سه فصل بهار، پاییز و زمستان مشخص گردید که بیشینه و کمینه متوسط اندازه و غنای بانک بذر خاک منطقه به ترتیب مربوط به فصول پاییز (با تراکم بذر 747 بذر در متر مربع و غنای 35 گونه) و بهار (با تراکم 426 بذر در متر مربع و غنای 37 گونه) می باشد. در بررسی شاخص های تنوع گونه ای و یکنواختی بانک بذر خاک مشخص شد که مقادیر تنوع گونه ای بانک بذر خاک در طول فصول مختلف تفاوت معنی دار آماری را نشان نداده ولی بالاترین میزان یکنواختی در نمونه های بانک بذر خاک فصل بهار مشاهده گردید. نتایج این تحقیق همچنین تصریح می کند که اگرچه اندازه و غنای گونه های چوبی در بانک بذر خاک فصول پاییز و زمستان نسبت به فصل بهار (که به ترتیب معرف بانک بذر موقتی و دایمی خاک در طبقه بندی فصلی محسوب می شوند) بیشتر است اما سفید پلت فقط در بانک بذر خاک فصل بهار حضور می یابد. نتایج این تحقیق به طور کلی نشان داد هر چند بانک بذر خاک منطقه به دلیل آشکار ساختن تعداد 23 گونه که اصلا در ترکیب گیاهی رو زمینی حضور نداشته به علاوه تعداد 18 گونه ای که به طور مشترک در هر دو بخش بانک بذر خاک و پوشش گیاهی رو زمینی حضور می یابند به طور کلی متجاوز بر 63 درصد از ظرفیت تنوع زیستی گیاهی منطقه را ارائه می دهد اما با توجه به اینکه سهم عمده ای از ترکیب گیاهی رو زمینی منطقه (57 درصد) به ویژه گونه های چوبی قادر به تشکیل بانک بذر دایمی نمی باشند بنابراین نتیجه گیری می شود که بانک بذر خاک نمی تواند به عنوان یک منبع قابل اتکایی در بازسازی و احیای ترکیب کنونی پوشش گیاهی روزمینی محسوب شود.